ಆರಣ್ಯಕ ಪರ್ವ: ದ್ರೌಪದೀಹರಣ ಪರ್ವ
೨೪೯
ಕೋಟಿಕಾಶ್ಯನು ದ್ರೌಪದಿಯ ಬಳಿಸಾರಿ ತನ್ನ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಅವಳ್ಯಾರೆಂದು ಕೇಳಿದುದು (೧-೧೩).
03249001 ಕೋಟಿಕಾಶ್ಯ ಉವಾಚ|
03249001a ಕಾ ತ್ವಂ ಕದಂಬಸ್ಯ ವಿನಮ್ಯ ಶಾಖಾಂ|
ಏಕಾಶ್ರಮೇ ತಿಷ್ಠಸಿ ಶೋಭಮಾನಾ|
03249001c ದೇದೀಪ್ಯಮಾನಾಗ್ನಿಶಿಖೇವ ನಕ್ತಂ|
ದೋಧೂಯಮಾನಾ ಪವನೇನ ಸುಭ್ರೂಃ||
ಕೋಟಿಕಾಶ್ಯನು ಹೇಳಿದನು: “ಕದಂಬಶಾಖೆಯನ್ನು ಬಗ್ಗಿಸುತ್ತಿರುವ ನೀನು ಯಾರು? ಒಬ್ಬಳೇ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಶೋಭಮಾನಳಾಗಿ ನಿಂತಿರುವೆ? ಸುಭ್ರು! ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಶಿಖೆಯಂತೆ ಉರಿದು ಗಾಳಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅರಣ್ಯವನ್ನೇ ಸುಡುವಂತಿರುವೆ.
03249002a ಅತೀವ ರೂಪೇಣ ಸಮನ್ವಿತಾ ತ್ವಂ|
ನ ಚಾಪ್ಯರಣ್ಯೇಷು ಬಿಭೇಷಿ ಕಿಂ ನು|
03249002c ದೇವೀ ನು ಯಕ್ಷೀ ಯದಿ ದಾನವೀ ವಾ|
ವರಾಪ್ಸರಾ ದೈತ್ಯವರಾಂಗನಾ ವಾ||
ನೀನು ಅತೀವ ರೂಪಸಮನ್ವಿತೆಯಾಗಿರುವೆ. ಈ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಏಕೆ ನಿನಗೆ ಭಯವೆಂಬುದಿಲ್ಲ? ನೀನು ದೇವಿಯೋ, ಯಕ್ಷಿಯೋ, ದಾನವಿಯೋ, ಅಪ್ಸರೆಯೋ ಅಥವಾ ದೈತ್ಯವರಾಂಗನೆಯೋ?
03249003a ವಪುಷ್ಮತೀ ವೋರಗರಾಜಕನ್ಯಾ|
ವನೇಚರೀ ವಾ ಕ್ಷಣದಾಚರಸ್ತ್ರೀ|
03249003c ಯದ್ಯೇವ ರಾಜ್ಞೋ ವರುಣಸ್ಯ ಪತ್ನೀ|
ಯಮಸ್ಯ ಸೋಮಸ್ಯ ಧನೇಶ್ವರಸ್ಯ||
ಅಥವಾ ನೀನು ಸುಂದರ ಉರಗರಾಜಕನ್ಯೆಯೋ? ಅಥವಾ ರಾತ್ರಿಹೊತ್ತು ವನವನ್ನು ಸಂಚರಿಸುವ ಕ್ಷಣದೆಯೋ? ಅಥವಾ ರಾಜ ವರುಣನ, ಯಮನ, ಸೋಮನ ಅಥವಾ ಧನೇಶ್ವರನ ಪತ್ನಿಯಾಗಿರಬಹುದೋ?
03249004a ಧಾತುರ್ವಿಧಾತುಃ ಸವಿತುರ್ವಿಭೋರ್ವಾ|
ಶಕ್ರಸ್ಯ ವಾ ತ್ವಂ ಸದನಾತ್ಪ್ರಪನ್ನಾ|
03249004c ನ ಹ್ಯೇವ ನಃ ಪೃಚ್ಚಸಿ ಯೇ ವಯಂ ಸ್ಮ|
ನ ಚಾಪಿ ಜಾನೀಮ ತವೇಹ ನಾಥಂ||
ಧಾತ, ವಿಧಾತ, ಸವಿತು ಅಥವಾ ವಿಭು ಶಕ್ರನ ಅರಮನೆಯಿಂದ ಬಂದಿರುವವಳೋ? ನಾವು ಯಾರಾಗಿರಬಹುದೆಂದು ನೀನು ಕೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ನಿನ್ನ ನಾಥರು ಯಾರೆಂದೂ ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.
03249005a ವಯಂ ಹಿ ಮಾನಂ ತವ ವರ್ಧಯಂತಃ|
ಪೃಚ್ಚಾಮ ಭದ್ರೇ ಪ್ರಭವಂ ಪ್ರಭುಂ ಚ|
03249005c ಆಚಕ್ಷ್ವ ಬಂಧೂಂಶ್ಚ ಪತಿಂ ಕುಲಂ ಚ|
ತತ್ತ್ವೇನ ಯಚ್ಚೇಹ ಕರೋಷಿ ಕಾರ್ಯಂ||
ನಿನ್ನ ಮಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ನಾವು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಭದ್ರೇ! ನಿನ್ನ ಹುಟ್ಟು, ಪ್ರಭು, ಬಂಧುಗಳು, ಪತಿ, ಕುಲಗಳನ್ನು ಹೇಳು. ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ಕೆಲಸವೇನೆಂಬುದನ್ನೂ ಹೇಳು.
03249006a ಅಹಂ ತು ರಾಜ್ಞಃ ಸುರಥಸ್ಯ ಪುತ್ರೋ|
ಯಂ ಕೋಟಿಕಾಶ್ಯೇತಿ ವಿದುರ್ಮನುಷ್ಯಾಃ|
03249006c ಅಸೌ ತು ಯಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಕಾಂಚನಾಂಗೇ|
ರಥೇ ಹುತೋಽಗ್ನಿಶ್ಚಯನೇ ಯಥೈವ|
03249006e ತ್ರಿಗರ್ತರಾಜಃ ಕಮಲಾಯತಾಕ್ಷಿ|
ಕ್ಷೇಮಂಕರೋ ನಾಮ ಸ ಏಷ ವೀರಃ||
ನಾನು ರಾಜ ಸುರಥನ ಪುತ್ರ. ಜನರು ನನ್ನನ್ನು ಕೋಟಿಕಾಶ್ಯನೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ಕಮಲಾಯತಾಕ್ಷೀ! ಕುಂಡಕ್ಕೆ ಆಹುತಿಯನ್ನು ಹಾಕಿದಾಗ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಅಗ್ನಿಯಂತೆ ಅಲ್ಲಿ ಕಾಂಚನ ರಥದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅವನು ತ್ರಿಗರ್ತರಾಜ ಕ್ಷೇಮಂಕರ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ವೀರ.
03249007a ಅಸ್ಮಾತ್ಪರಸ್ತ್ವೇಷ ಮಹಾಧನುಷ್ಮಾನ್|
ಪುತ್ರಃ ಕುಣಿಂದಾಧಿಪತೇರ್ವರಿಷ್ಠಃ|
03249007c ನಿರೀಕ್ಷತೇ ತ್ವಾಂ ವಿಪುಲಾಯತಾಂಸಃ|
ಸುವಿಸ್ಮಿತಃ ಪರ್ವತವಾಸನಿತ್ಯಃ||
ಅವನ ಹಿಂದೆ ಮಹಾಧನುಸ್ಸನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವವನು ಕುಣಿಂದಾಧಿಪತಿಯ ಹಿರಿಯ ಮಗನು. ನಿನ್ನನ್ನು ಅರಳಿದ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ದಿಟ್ಟಿಸಿ ನೋಡುತ್ತಿರುವ ಆ ಸುವಿಸ್ಮಿತನು ನಿತ್ಯವೂ ಪರ್ವತವಾಸಿಯು.
03249008a ಅಸೌ ತು ಯಃ ಪುಷ್ಕರಿಣೀಸಮೀಪೇ|
ಶ್ಯಾಮೋ ಯುವಾ ತಿಷ್ಠತಿ ದರ್ಶನೀಯಃ|
03249008c ಇಕ್ಷ್ವಾಕುರಾಜ್ಞಃ ಸುಬಲಸ್ಯ ಪುತ್ರಃ|
ಸ ಏಷ ಹಂತಾ ದ್ವಿಷತಾಂ ಸುಗಾತ್ರಿ||
ಸುಂದರ ದೇಹದವಳೇ! ಅಲ್ಲಿ ತಾವರೆಯ ಕೊಳದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವ ಕಪ್ಪುಬಣ್ಣದ ಸುಂದರ ಯುವಕನು ಇಕ್ಷ್ವಾಕುರಾಜ ಸುಬಲನ ಪುತ್ರ. ಇವನು ಅರಿಗಳ ಹಂತಕ.
03249009a ಯಸ್ಯಾನುಯಾತ್ರಂ ಧ್ವಜಿನಃ ಪ್ರಯಾಂತಿ|
ಸೌವೀರಕಾ ದ್ವಾದಶ ರಾಜಪುತ್ರಾಃ|
03249009c ಶೋಣಾಶ್ವಯುಕ್ತೇಷು ರಥೇಷು ಸರ್ವೇ|
ಮಖೇಷು ದೀಪ್ತಾ ಇವ ಹವ್ಯವಾಹಾಃ||
03249010a ಅಂಗಾರಕಃ ಕುಂಜರಗುಪ್ತಕಶ್ಚ|
ಶತ್ರುಂಜಯಃ ಸಂಜಯಸುಪ್ರವೃದ್ಧೌ|
03249010c ಪ್ರಭಂಕರೋಽಥ ಭ್ರಮರೋ ರವಿಶ್ಚ|
ಶೂರಃ ಪ್ರತಾಪಃ ಕುಹರಶ್ಚ ನಾಮ||
ಅಲ್ಲಿ ರಕ್ತದ ಬಣ್ಣದ ರಥಗಳಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಮಖದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ ಅಗ್ನಿಗಳಂತೆ ಧ್ವಜಗಳನ್ನು ಹಾರಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಿರುವವರು ಹನ್ನೆರಡು ಸೌವೀರಕ ರಾಜಪುತ್ರರು. ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು - ಅಂಗಾರಕ, ಕುಂಜರ, ಗುಪ್ತಕ, ಶತ್ರುಂಜಯ, ಸಂಜಯ, ಸುಪ್ರವೃದ್ಧ, ಪ್ರಭಂಕರ, ರವಿ, ಬ್ರಮರ, ಶೂರ, ಪ್ರತಾಮ ಮತ್ತು ಕುಹರ.
03249011a ಯಂ ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾ ರಥಿನೋಽನುಯಾಂತಿ|
ನಾಗಾ ಹಯಾಶ್ಚೈವ ಪದಾತಿನಶ್ಚ|
03249011c ಜಯದ್ರಥೋ ನಾಮ ಯದಿ ಶ್ರುತಸ್ತೇ|
ಸೌವೀರರಾಜಃ ಸುಭಗೇ ಸ ಏಷಃ||
ಸುಭಗೇ! ಆನೆಗಳು, ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಪದಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆರು ಸಾವಿರ ರಥಿಗಳಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಬರುತ್ತಿರುವವನೇ ಜಯದ್ರಥ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ, ನೀನು ಕೇಳಿರಬಲ್ಲವನಾದ, ಸೌವೀರರಾಜ.
03249012a ತಸ್ಯಾಪರೇ ಭ್ರಾತರೋಽದೀನಸತ್ತ್ವಾ|
ಬಲಾಹಕಾನೀಕವಿದಾರಣಾಧ್ಯಾಃ|
03249012c ಸೌವೀರವೀರಾಃ ಪ್ರವರಾ ಯುವಾನೋ|
ರಾಜಾನಮೇತೇ ಬಲಿನೋಽನುಯಾಂತಿ||
ಅವನ ಹಿಂದೆ ಅವನ ತಮ್ಮಂದಿರು ಅದೀನಸತ್ವರಾದ ಸೌವೀರವೀರರು ಯುವ ಪ್ರವರರು ಈ ರಾಜನ ದಂಡನ್ನು ಬಲದಿಂದ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
03249013a ಏತೈಃ ಸಹಾಯೈರುಪಯಾತಿ ರಾಜಾ|
ಮರುದ್ಗಣೈರಿಂದ್ರ ಇವಾಭಿಗುಪ್ತಃ|
03249013c ಅಜಾನತಾಂ ಖ್ಯಾಪಯ ನಃ ಸುಕೇಶಿ|
ಕಸ್ಯಾಸಿ ಭಾರ್ಯಾ ದುಹಿತಾ ಚ ಕಸ್ಯ||
ಮರುತರೆಂಬ ರಕ್ಷಕರೊಂದಿಗೆ ಇಂದ್ರನು ಹೇಗೋ ಹಾಗೆ ಇವರೊಂದಿಗೆ ರಾಜನು ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಸುಕೇಶೀ! ಈಗ ನೀನು ಯಾರ ಭಾರ್ಯೆ ಮತ್ತು ಯಾರ ಮಗಳು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನಮಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡು.””
ಇತಿ ಶ್ರೀ ಮಹಾಭಾರತೇ ಆರಣ್ಯಕಪರ್ವಣಿ ದ್ರೌಪದೀಹರಣಪರ್ವಣಿ ಕೋಟಿಕಾಸ್ಯಪ್ರಶ್ನೇ ಏಕೋನಪಂಚದಧಿಕದ್ವಿಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯ:|
ಇದು ಮಹಾಭಾರತದ ಆರಣ್ಯಕಪರ್ವದಲ್ಲಿ ದ್ರೌಪದೀಹರಣಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಕೋಟಿಕಾಸ್ಯಪ್ರಶ್ನದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂರಾನಲ್ವತ್ತೊಂಭತ್ತನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು.